Hang đá Ba tầng nằm sâu trong một ngọn núi nhỏ thuộc dãy Cư Yang Sâm, đây là địa điểm hoạt động cách mạng của Đội công tác phát động quần chúng, xây dựng căn cứ Khu VI, Đội du kích A1 - H10 và là nơi trú ẩn của đồng bào M’Nông buôn Liêng Krăk, buôn Yông Hắt, buôn Dôt Rpưl trong “chiến dịch An Lạc” từ cuối năm 1962 đến năm 1963.
Hang đá Ba tầng nằm dưới lòng thung lũng sâu, cách đỉnh núi 70m và được những cây cổ thụ, vách đá to che khuất:
Tầng thứ nhất được tạo thành bởi hai tảng đá lớn cao khoảng 10m, rộng 4m, đỉnh của hai tảng đá chụm vào nhau tạo thành một lòng hang hình tam giác với bề rộng của mặt đáy khoảng 3m. Đứng tại vị trí này, có thể bao quát một vùng thung lũng và đỉnh núi, vì vậy Đội công tác phát động quần chúng và xây dựng căn cứ Khu VI do đồng chí Ama H’Oanh (Tô Tấn Tài) lãnh đạo đã chọn làm nơi tổ chức các cuộc họp, triển khai hoạt động cách mạng trong năm 1962 – 1963.
Tầng thứ hai nằm thấp hơn tầng thứ nhất và cách khoảng 3m, với những tảng đá lớn kê chồng lên nhau tạo thành nhiều hang hốc nhỏ. Đây là nơi Đội công tác và Đội du kích bám trực bảo vệ dân. Các đồng chí trong đội du kích đã dùng những sợi dây leo bện vào nhau để tạo thành những chiếc thang dây, giúp cho việc di chuyển lên xuống tầng thứ nhất dễ dàng, thuận tiện. Đồng thời dùng tre, nứa làm các sạp nằm để nghỉ ngơi, thay nhau trực, canh gác bảo vệ cho Đội công tác và đồng bào trú ẩn trong tầng hang thứ ba.
Tầng thứ ba của Hang đá được nối thông với tầng thứ hai bởi một lối đi nằm giữa những tảng đá, tựa như địa đạo với chiều dài khoảng 3m, cao 1,2m. Đây là nơi trú ẩn của hàng trăm đồng bào M’Nông buôn Liêng Krăk, buôn Yông Hắt, buôn Dôt Rpưl trong “chiến dịch An Lạc”. Tại đây đã diễn ra nhiều đợt tuyên truyền, vận động bà con nhân dân của Đội công tác, Đội du kích và cũng là nơi tổ chức ăn Tết, đốt lửa trại cho bà con vào dịp đầu xuân năm 1963. Tại các tảng đá lớn trên hang là nơi các lãnh đạo cách mạng ngồi họp bàn công việc và tổ chức kết nạp Đảng, kết nạp Đoàn cho các quần chúng ưu tú.
Với địa thế hiểm trở, diện tích hang rộng, nhiều tầng nên cán bộ, du kích và nhân dân trú ẩn, hoạt động trong Hang đá Ba tầng đã tránh được nhiều cuộc càn quét, đánh phá của địch. Đặc biệt, trong trận chiến đấu chống càn, bảo vệ căn cứ đầu năm 1963, Đội công tác phát động quần chúng, xây dựng căn cứ Khu VI, Đội du kích A1 –H10 và cả trăm bà con đồng bào M’nông đều đã bảo toàn được lực lượng, tính mạng và rút lui an toàn. Đây là một trận chiến đấu quan trọng góp phần đánh tan cuộc hành quân “An Lạc” (cuộc hành quân lớn nhất và dài ngày nhất của địch đánh vào vùng căn cứ), nhằm giữ đất, giành dân, chống địch lấn chiếm.
Di tích Lịch sử Hang đá Ba tầng, xã Krông Nô, huyện Lắk là một trong những địa chỉ đỏ tri ân công lao của thế hệ cha anh đi trước, góp phần tuyên truyền, giáo dục ý chí quật cường, tinh thần cách mạng cao cả, truyền thống yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội cho các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ ở Đắk Lắk nói riêng và cả nước nói chung.
Với ý nghĩa đó, ngày 06/3/2020, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Quyết định số 454/QĐ-UBND xếp hạng Hang đá Ba tầng là Di tích Lịch sử cấp tỉnh.
Một số hình ảnh của Di tích:
