Địa điểm lưu niệm các chiến sỹ Nam tiến tại Buôn Ma Thuột chứng tích sự kiện ngày 01/12/1945 (nhằm ngày 27/10 năm Ất Dậu), trong khi nhân dân thị xã Buôn Ma Thuột vẫn sinh hoạt bình thường thì quân Pháp đến. Cuộc chiến đấu không được chuẩn bị trước của quân và dân Đắk Lắk đã diễn ra trên khắp mọi ngả đường, tuyến phố. Bằng mọi phương tiện, vũ khí có trong tay, quân và dân ta đã ngoan cường chặn địch, cố gắng làm chậm bước tiến của chúng để bộ đội ta từ phòng tuyến ba biên giới về. Tuy vậy, phải hai ngày sau bộ đội của ta mới về kịp. Và ngày 27/10 quân và dân ta đã phải chịu những tổn thất, đau thương không nhỏ. Nhiều chiến sỹ dân quân, tự vệ, cảnh sát và đồng bào đã hi sinh tại cổng số 1, trước trụ sở Ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh, ngã sáu, làng Lạc Giao…. Hơn 100 chiến sỹ Nam tiến đã hi sinh tại đồn Bảo An binh (nay là số 05 đường Lê Duẩn). Tổn thất này đã gây xúc động sâu sắc và mãi mãi không nguôi trong lòng mỗi người dân Đắk Lắk. Nhân dân làng Lạc Giao, nơi chịu nhiều tổn thất đau thương, từng chứng kiến những tấm gương hi sinh anh dũng của các chiến sỹ, từ đó ngày 27/10 âm lịch hàng năm trở thành ngày giỗ các chiến sỹ trận vong và đồng bào tử nạn.
Địa điểm lưu niệm các chiến sỹ Nam tiến tại Buôn Ma Thuột với ý nghĩa cao cả, vừa là biểu tượng để tôn vinh sự hi sinh anh dũng của các chiến sỹ Nam tiến, đồng thời cũng là sự tri ân đối với những người con ưu tú của Tổ quốc. Sự hi sinh của các anh không chỉ góp phần vào sự nghiệp chung của dân tộc mà còn để lại những bài học xương máu về lòng yêu nước, tình đoàn kết, gắn bó keo sơn, thủy chung, đồng lòng nhất trí giữ gìn nền độc lập tự do của dân tộc, mãi mãi là tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Trong dòng chảy liên tục của lịch sử, Địa điểm lưu niệm các chiến sỹ Nam tiến tại Buôn Ma Thuột là một minh chứng sống động và hùng hồn cho một thời kỳ đầy gian nan, tàn khốc nhưng vô cùng anh dũng, vẻ vang của nhân dân Đắk Lắk nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
Địa điểm lưu niệm các chiến sỹ Nam tiến tại Buôn Ma Thuột mang giá trị lịch sử, tâm linh, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc đối với các thế hệ cha anh đã ngã xuống vì độc lập, tự do cho dân tộc.
Ngày 24/4/2015, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 1350/QĐ-BVHTTDL xếp hạng Địa điểm lưu niệm các chiến sỹ Nam tiến tại Buôn Ma Thuột là Di tích lịch sử quốc gia.
Một số hình ảnh của Di tích:
